काठमाडौं । नयाँ सरकार गठनका लागि छलफल अघि बढेसँगै दलहरूले शक्ति बाँडफाँट भन्दै प्रमुख पदहरूमा दाबी गर्न थालेका छन् । निर्वाचन परिणामबाट प्रतिनिधिसभामा कांग्रेस सबैभन्दा ठुलो दल हुने भएको छ ।
कांग्रेस नेतृत्वको गठबन्धनबाट सरकार बनाउन माओवादी केन्द्र र नेकपा एकीकृत समाजवादी (नेकपा एस) ले समानुपातिक वितरण प्रणालीका आधारमा प्रमुख पदहरू बाँडफाँट हुनुपर्ने दाबी प्रस्तुत गर्न थालेका छन् ।
माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालले आलोपालो सरकारको नेतृत्व गर्ने गरी पहिलो साढे दुई वर्षका लागि प्रधानमन्त्री दाबी गरेका छन् । नेकपा एसले सकेसम्म राष्ट्रपति, त्यो नभए सभामुख दाबी गर्ने भएको छ ।
माओवादी केन्द्रले सरकार गठनका लागि सबै विकल्प खुला गरी कसरी पार्टी अध्यक्ष दाहाल प्रधानमन्त्री बन्न सक्छन् भन्नेतर्फ ध्यान केन्द्रित गर्न थालेको छ । सरकार बनाउन कांग्रेस र एमालेलाई माओवादी नै चाहिने भएपछि दाहालले प्रधानमन्त्री पदलाई मुख्य ‘मिसन’ बनाएका छन् ।
नेकपा एस भने दाहाल एमालेतिर नजिक हुन खोजेपछि कांग्रेससहित हालको गठबन्धनबाटै सरकार बनाउनु पर्नेमा उभिएको छ । माओवादी पदाधिकारी बैठकले आइतबार सरकार गठनका लागि सबै पक्षसँगको सहकार्यलाई खुला गरेपछि नेकपा एस झस्किएको छ ।
गठबन्धन जोगाएर जानुपर्छ भन्ने लाइनमा रहेको नेकपा एस प्रमुख पदहरू बाँडफाँट र कार्यविभाजन मिलाएर सरकार बनाउनुपर्नेमा दृढ रहेको ती नेताले बताए । माओवादी अध्यक्ष दाहालले आफैं प्रधानमन्त्री हुन सक्रियता बढाएपछि गठबन्धनको भविष्य अन्योलमा परेको नेकपा एसका ती पदाधिकारीले बताए ।
कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा भएकाले उनी पनि प्रधानमन्त्रीका स्वाभाविक दाबेदार हुन् । कांग्रेस संसदीय दलको नेतामा रामचन्द्र पौडेल, गगन थापा, शेखर कोइरालाले उम्मेदवारी दिने बताइरहेका छन् ।
माओवादी अध्यक्ष दाहालले प्रधानमन्त्रीको दाबी गर्दा नेकपा एसका अध्यक्ष माधव नेपाल भने मौन छन् । नेपालले आफ्नो पार्टीले राष्ट्रपति वा सभामुखमध्ये एक पद पाउनुपर्नेमा जोड दिएको स्रोतले बतायो । नेकपा एस स्थायी कमिटी सदस्य मुकुन्द न्यौपाने भने आफ्नो दल, एमाले र माओवादीसमेत मिलेर सरकार बनाउनु पर्ने धारणा राख्छन् ।
उनले नेकपा एसले गठबन्धन सरकारमा आफ्नो उपस्थिति कायम राख्न प्रमुख पदमा दाबी गर्ने तर गठबन्धन नै भत्काएर जानुपर्छ भन्ने अवस्था नरहेको बताए । निर्वाचनअघि नै माओवादी अध्यक्ष दाहालले परिणामपछि माओवादीकै नेतृत्वमा पहिलो कार्यकाल सरकार बन्नुपर्ने प्रस्ताव देउवासँग राखेका थिए । अहिले माओवादीले प्रधानमन्त्री माग्नु त्यसकै निरन्तरता भएको माओवादी नेता बताउँछन् ।
नेकपा एसको हिसाबले फेल खायो
नेकपा एसले निर्वाचनबाट आफ्नो पार्टीले रामो नतिजा ल्याउने दाबी गरेको थियो । तर उसको हिसाब फेल खायो । नेकपा एसका प्रभावशाली नेताहरू जगन्नाथ खतिवडा, विरोध खतिवडा, रामकुमारी झाँक्री, जीवनराम श्रेष्ठ लगायतले निर्वाचनमा हारे ।
नेकपा एसले प्रतिनिधिसभा समानुपातिकतर्फ सदर मतको तीन प्रतिशत कटाउन नसक्दा राष्ट्रिय दलको मान्यता पनि प्राप्त नगर्ने देखिएको छ । समानुपातिक मतगणना अन्तिम चरणमा छ । हिसाबले फेल खाएपछि सत्ता साझेदारी गर्दा प्रमुख पदहरूमा दाबी गर्न उसको धरातल कमजोर बन्न पुगेको छ ।
अहिले नेकपा एससँग कांग्रेसलाई सरकार बनाउन सहयोग गर्नुको विकल्प छैन । माओवादीसँगको पार्टी एकता पनि निर्वाचन परिणामकै कारण रोकिएको छ । चार दिनअघि नेकपा एसका महासचिव वेदुराम भुसालले पनि विज्ञप्ति जारी गरेर माओवादीसँग तत्काल एकता नहुने जनाएका थिए ।
सरकार बनाउन अहिलेको सत्ता गठबन्धनबाट पुग्ने अवस्था छ । २७५ सदस्यीय प्रतिनिधिसभामा नयाँ सरकार बनाउन १३८ सांसदको समर्थन चाहिन्छ । सत्ता गठबन्धनले केही साना दल वा स्वतन्त्र सांसदको सहयोगमा सामान्य बहुमत पु¥याउन सक्छ । आजको नागरिक दैनिकमा खबर छ ।
