एजेन्सी । तपाईले बाटोमा हिड्ने धेरै सवारी देख्नु भएको होला, जसको रंग फरक फरक हुन्छ, तर स्कुल बसको रङ सधैं एउटै हुन्छ, त्यो हो पहेँलो । के तपाईंले कहिल्यै सोच्नुभएको छ कि स्कुल बसको रङ रातो वा नीलो नभई पहेँलो किन हुन्छ ? यसको पछाडि तपाईले भन्न सक्नुहुन्छ कि रंग आकर्षक हुनुपर्छ, सायद त्यसैले होला, तर होइन, यो प्रश्नको उत्तर विज्ञानसँग सम्बन्धित छ । तर यो जवाफ जान्नु अघि, बसलाई पहेंलो बनाउने विचार कसको थियो, आज हामी तपाईलाई जानकारी दिदैछौं ।

‘हाउ स्टफ वर्क्स’ वेबसाइटको रिपोर्टका अनुसार स्कूल बसहरू पहेँलो बनाउन अमेरिकाबाट सुरु गरिएको थियो । कोलम्बिया युनिभर्सिटीको टिचर्स कलेजमा अध्यापन गर्ने प्रोफेसर फ्रान्क सेयरले सन् १९३० को दशकमा देशको विद्यालय यातायातका सवारी साधनको अनुसन्धान गर्न थाले ।

न्युयोर्क टाइम्सलाई दिएको अन्तर्वार्तामा उनले त्यतिबेलासम्म विद्यालयका सवारी साधन विशेष गरी बसको डिजाइन तय गर्नुपर्ने कुनै खास मापदण्ड नरहेको बताए । उनले अमेरिकी विद्यालयका बालबालिकाको सुरक्षाका लागि विशेष बैठक बोलाएका थिए, जसमा देशभरका प्रमुख शिक्षक, यातायात अधिकारी, बस निर्माता आदि सहभागी थिए ।

पहेंलो छनोट
तिनीहरूले सँगै बसको रंग कस्तो हुने निर्णय गरे । उनले सम्मेलन कोठाको भित्तामा रङ टाँसेर मानिसहरूलाई छनौट गर्न आग्रह गरे । सबैले मिलेर पहेंलो सुन्तला रंग रोजे । यसमा पहेँलो रंग प्रमुख थियो र त्यसबेलादेखि पहेँलो स्कूल बसहरूको प्रमुख रङ बनेको हो । सबैले पहेँलो रङ रोजे किनभने धेरै जसो आँखामा एउटै रङ आएको थियो । पहेँलो रंगका बस बढी सुरक्षित भएकाले त्यसबेलादेखि चलन सुरु भएको हो ।

पहेंलो रंग आँखाका लागि उत्तम
पछि, वैज्ञानिकहरूले पनि आफ्नो छनौटलाई जायज ठहराए किनभने तिनीहरूका अनुसार पहेँलो रंग मानव आँखाले सजिलै देखिने छ । यो दृश्यता स्पेक्ट्रमको शीर्षमा छ । यसको कारण मानव आँखामा फोटोरिसेप्टर सेलहरू छन् जसलाई कोन भनिन्छ । आँखामा तीन प्रकारका शंकुहरू छन् जुन रातो, हरियो र नीलो रंग पत्ता लगाउन बनाइन्छ । पहेँलो प्रकाशले रातो र हरियो कोशिकालाई एकै पटक असर गर्छ, जसका कारण यो आँखामा बढी देखिन्छ ।